“Ногоон Эрдэнэт” зөвлөгөөнд аймгийн Засаг дарга С.Батжаргалын тавьсан илтгэлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна

Монгол Улсын “Алсын хараа-2050" урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичигт тусгагдсан "Иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, экосистемийн тэнцвэрт байдлыг хангасан, хүлэмжийн хийн ялгарал багатай ногоон технологи бүхий амьдралын таатай орчинтой хот болох” зорилт, “Шинэ сэргэлтийн бодлого" дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөр, Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, “Орхон аймаг, Эрдэнэт хотын Ногоон тогтвортой хөгжлийн хэтийн зорилт-2025", "Орхон аймаг, Эрдэнэт хотын таван жилийн үндсэн чиглэл", “Аймгийн Засаг даргын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр"-ийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд Эрдэнэт хотын ойролцоох суурьшлын бус газруудад үе шаттайгаар мод тарьж, ойн төгөл, зурвас байгуулах, жилд ойжуулах талбайн хэмжээг 25 га-д хүргэх, хэрэгцээтэй тарьц, суулгацын нөөцийг бүрдүүлж, нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн талбайн хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг хэрэгжүүлэхээр Орхон аймаг нь “Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөрийг аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын VII дугаар хуралдаанаар хэлэлцүүлэн батлуулаад байна. Орхон аймаг 84.4 мянга га газар нутагтай бөгөөд үүнээс ойн сан бүхий газар 21.9 хувийг эзлэж байна. Нийтийн эзэмшлийн ногоон байгууламж 35.3 га хязгаарлагдмал хэрэгцээний ногоон байгууламж 15.1 га байгаа нь 1 хүнд ноогдох байгууламжийн хэмжээ 4.5м бөгөөд энэ нь улсын дундаж үзүүлэлтээс 0.3м аар бага байна.

2021 онд Орхон аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын санаачлагаар “Арчилья- Ургуулья” аяныг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж 24-н иргэн, аж ахуйн нэгжийг урамшуулсан. Дашрамд дурдахад Орхон аймаг 2021 онд бүх нийт мод тарих аянаар 153487 мод, ойжуулалт ойн нөхөн сэргээлтээр 75 мянган мод тарьсан нь улсын хэмжээнд хамгийн олон мод тарьсан аймаг болсон. Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан "Тэрбум мод" үндэсний хөдөлгөөнийг хэрэгжүүлэхээр зорилгоор мод тарих, ногоон байгууламж нэмэгдүүлэх талаар сургалтыг байгуулж нийт 197 иргэнийг сургагч багшаар бэлгээд байгаа бөгөөд цаашид сургалтыг үргэлжлүүлэн жил бүр тогтмол зохион байгуулна. "Тэрбум мод" үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд Орхон аймагт 20 сая мод тарих, ойн зурвас, ойн төгөл, ойжуулалт, ойн нөхөн сэргээлтийн ажлыг 2030 он хүртэлх хугацаанд зохион байгуулахаар мэргэжлийн байгууллагуудын зүгээс төлөвлөлт хийсэн. Мод тарих, ойжуулалт, ойн нөхөн сэргээлтийн ажлыг сайжруулахын тулд Сум дундын ойн ангийн орон тоог баар намагдүүлэн гудамон ахлагч нарт урамшуулал олгохоор төсөвт санхүүжилтийг суулгаад байна 2022 онд "Ногоон Эрдэнэт" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд 100 сая төгрөг төсөвлөсөн ба Тарлан толгойн арын энгэрт ойн төгөл байгуулах ландшафтын зураг төлөвлөлтийг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх сонгон шалгаруулах ажлын даалгаврыг боловсруулж, сонгон шалгаруулалтыг эхлүүлсэн Орхон аймгийн нийт айл өрхийн 81 хувь нь гэр хорооллын багуудад амьдарч байгаа нь агаарын болон хөрсний бохирдолын гол нөхцөл шалтгаан болж байна.

Түүнчлэн Орхон аймагт тулгамдаад буй бас нэг том асуудал нь хаягдлын аж ахуйгаас үүсэж буй цагаан тоос болж байна, Иймээс орчны бохирдлыг бууруулах, байгалийн тэнцвэрт байдлыг хадгалж, иргэдийн эрүүл, аюулгүй амьдрах нөхцөлийг сайжруулахаар "Ногоон Эрдэнэт" хөтөлбөрөөс гадна олон улсын донор байгууллагуудтай хамтран дэд бүтэц, инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх, орчны бохирдлыг бууруулах чиглэлээр нэлээдгүй төсөл хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлж байна. Азийн хөгжлийн Банктай хамтран "Агаарын чанарыг сайжруулахтай холбоотой мэдлэг, үйл ажиллагааг бэхжүүлэх төсөл"-ийг хэрэгжүүлж улмаар хамтын ажиллагаа өргөжин тэлж Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлийг дэмжих, Цэвэр халаалтын технологи нэвтрүүлэх, хотын дулаан хангамжийн дэд бүтцийг сайжруулах чиглэлээр хамтран ажиллахаар боллоо. Эрдэнэт хотын үерийн далан, инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх, гэр хорооллын зарим багийн иргэдийн найдвартай цэвэр усны хангамжийг сайжруулахаар "Эрдэнэт хотын гамшигт тэсвэртэй байдал" төслийг Европын сэргээн босголт хөгжлийн банктай, Хог хаягдлын менежментийг сайжруулж, хотын хорс, агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор БНПУ-ын Засгийн газрын дэмжлэгтэйгээр "Эрдэнэт хотын хатуу хог боловсруулах үйлдвэр байгуулах, хог хаягдлыг татан зайлуулах менежментийг сайжруулах" төслийг хэрэгжүүлэх болсон. Эдгээр төсөл хөтөлбөрүүд болон "Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөг бууруулах, байгалийн унаган төрхийг сэргээх, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах, хамгаалах, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, иргэдийн эрүүл, аюулгүй ая тухтай амьдрах орчинг бий нөхцөлийг бүрдүүлэхэд Орхон аймгийн зүгээс оруулж байгаа томоохон хувь нэмэр болно гэж ойлгож байна. Хүн төрөлхтний оршин тогтнохуйн үндэс, байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалах ариун үйлсэд хүчин зүтгэж буй та бүхэнд чин сэтгэлийн халуун талархал илэрхийлж, "Ногоон Эрдэнэт” зөвлөгөөнд амжилт хүсье. Ногоон ирээдүйг хамтдаа бүтээцгээе.