Эрдэнэт үйлдвэрийн өдөр тутмын найдвартай ажиллагааг хангахад цех, нэгж бүр өөрийн оролцоотой. Энэ удаад цахилгаан эрчим хүчний аюулгүй ажиллагааг ханган, байнгын бэлэн байдалд хариуцлагатай алба хашдаг хамт олны үйл ажиллагааг хүргэхээр бэлтгэлээ. Цахилгаан цехийн Телемеханикийн хэсгийн дарга Г.Ганбаяртай ярилцлаа.

- Телемеханикийн хэсгийн үйл ажиллагааны онцлогоос танилцуулна уу?
  - Цахилгаан цехийн Телемеханикийн хэсэг нь Эрдэнэт үйлдвэрийн цахилгаан эрчим хүчний объектуудын автоматжуулалт, системийн программ хангамж, цахилгаан, дулаан, уур, усны хэмжих хэрэгслүүдийн суурилуулалт, ашиглалт, техникийн үйлчилгээ, засвар, тэдгээртэй холбогдох мэдээллийг ээлжийн жижүүрт гаргах өгөх, хянах, удирдах ажлыг хариуцан ажилладаг. Өөрөөр хэлбэл бидний ажил Эрдэнэт үйлдвэрийн “нүд, чих” болдог гэж хэлж болно. Цахилгааны асуудал нь хүний амь настай шууд хамааралтай учраас бидэнд алдах эрх байхгүй. Манай хэсэг 11 ажилтантай.

  - Үйлдвэрийн тасралтгүй, найдвартай ажиллагааг хангахад чиглэсэн ямар ажлуудыг энэ он хийж байна вэ?
  - Эрдэнэт үйлдвэр 1992 оноос ОХУ-ын Гранит мэдээллийн системийг нэвтрүүлэн ашигласан. 2008 оноос АНУ-ын Ge Fanuc фирмийн PLC 90-30 контроллёрын баазад суурилсан SKADA системийг ашиглаж, уг системээр 23 хяналтын цэгээс 982 алсын объектын дохиолол, 266 алсын хэмжилт, 39 алсын удирдлагын мэдээллийг шилэн кабелийн тусламжтайгаар дамжуулан хянаж байсан. Сүүлийн 10-аад жил цахилгаан хангамжийн тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл манайд хийгдээгүй. Харин энэ оны хөрөнгө оруулалтаар Schneider Electric фирмийн Citect SKADA 2018 системийг суурилуулах ажлыг дөрөвдүгээр сараас эхэлсэн. Энэ сарын 30-наас Histero программ хангамжийн тохируулга, угсралтын ажил хийснээр хоёр үе шаттай ажил маань үндсэндээ дуусна. Энэ ажил хийгдсэнээр 26 хяналтын цэгээс 1480 алсын объектын дохиолол, 800 алсын хэмжилт, 150 алсын удирдлагын мэдээллийг хүлээн авах боломж бүрдэж байгаа юм. Цахилгаан эрчим хүчний тоолууруудаас мэдээлэл цуглуулдаг Альфа центр программ хангамжийг 20 тоолуурын хамт суурилуулах ажил ид хийгдэж байна. Эдгээр нь Олон Улсын стандартад нийцсэн программууд байгаа. Үндсэндээ 10-аад жилийн насжилттай 3 программ хангамжаа шинэчилж байна.

   - Эдгээр программыг сайжруулснаар гарах дэвшилтэт зүйл нь юу вэ?
  - Эрдэнэт үйлдвэрт төдийгүй Цахилгаан цехийн хэмжээнд сүүлийн үеийн ухаалаг төхөөрөмжүүд шинээр нэвтэрч байна. Тэдгээрээс мэдээлэл авахад хуучин программ хангамжууд маань хоцрогдож, солих шаардлагатай болсныг бид мэдсэн. Шинээр суурилуулж байгаа программ хангамжууд нь мэдээлэл дамжуулах, хүлээн авахад илүү боломжийг олгож байгаа юм. Асар хурдацтай хөгжиж байгаа мэдээллийн технологийн шинэчлэлийг дагаад бид ч цаг үетэйгээ хөл нийлж хөгжих шаардлага тулгарч байна.

- 2020 оны төлөвлөгөөнд санал оруулсан томоохон ажлаасаа тодруулна уу?
    - 1997 оноос суурилуулж эхэлсэн цахилгаан эрчим хүчний 250 орчим тоолуур байдаг бөгөөд бүх тоолуурт парк шинэчлэл хийх шаардлагатай болсон. Альфа центр программ хангамжийг даган 20 ширхэг тоолуур ирж байгаа. Үлдсэнийг шат дараатай сайжруулан солино. Мөн ээлжийн жижүүрийн төвд байдаг хяналтын дэлгэцүүд 10 гаруй жилийн насжилттай болсон. Үүнийг шинэчлэхээр ирэх оны хөрөнгө оруулалтын ажилд тусгалаа. Мэдээллээ шилэн кабелиар манай серверт дамжуулдаг элементийн баазаа шат дараатай сольж, шинэчилэх ажлыг хийнэ. 2020 оны захиалгад эхний ээлжийн контроллёруудаа оруулж өгсөн. Эдгээр нь энгийн хүмүүст ойлгомжгүй мэт боловч мэргэжлийн бидэнд томоохон ажлууд болох юм.

    - “Эрдэнэт үйлдвэрийн нүд, чих болсон хэсэг” гэж та ярианы эхэнд онцолсон. Танай хэсэгт ажиллахад хувь хүнээс ямар ур чадвар шаарддаг вэ?
   - Цахилгаан эрчим хүчний бүхий л үйл ажиллагааг манай хэсэг дээрээс харж болно. Автоматжуулалт, програмчлал, цахилгаан, дулаан, уур, усны эрчим хүчний холбогдолтой бүх хэмжих хэрэгслийг манайх хариуцдаг. Стандартчилал хэмжилзүйн газрын тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд суурилуулдаг гэсэн үг. Тиймээс ч мэргэжлийн өндөр түвшинд бэлтгэгдсэн хүмүүс нэг хэсэг дээр төвлөрсөн болохоор хөрвөх чадвар сайтай. Манай хэсэгт Эрдэнэт үйлдвэрт мэргэжлээрээ 10-аас дээш жил ажилласан 8 хүн бий.

   - Цахилгаанчид технологийн хөгжилтэй уралдан сурч, боловсрох хэрэгтэй гэж бодож байна. Мэргэжлийн ур чадвараа ахиулах, суралцах тал дээр үйлдвэрийн газраас хэрхэн анхаардаг вэ?
   - Манай хэсгийнхэн шинэ программ суурилуулалтын ажилтай холбогдуулан гадаад, дотоодын сургалтанд хамрагдаж байна. 3 ажилтан Малайзын нийслэлд сургалтанд суугаад ирсэн. 10 дугаар сард сүүлийн программ хангамжтай холбоотойгоор бас нэг ажилтан Малайзад суралцана. Бид дотооддоо ШУТИС-ийн Эрчим хүчний инженерийн сургууль болон Мэргэшсэн инженерийн,  Стандартчилал хэмжилзүйн газрын мэргэжил дээшлүүлэх сургалтуудад жил бүр хамрагдаж байна. Усны тоолуур солих ажлын хүрээнд Шанхай, Арабын Нэгдсэн Эмират улсад сургалтанд хамрагдахаар төлөвлөсөн. Боловсон хүчнээ чадавхижуулах тал дээр үйлдвэр, цехийн удирдлагууд биднийг сайн дэмждэг.

    - Сүүлийн асуултыг танд үлдээе?
  - Цахилгаан цех, Телемеханикийн хамт олондоо цахилгаан тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлээ сайн хийж, мэргэжил мэдлэгээ дээшлүүлэн, ажилдаа амжилт гаргаарай гэж хүсэн ерөөе. Та бүхэн Эрдэнэт үйлдвэрийн судсыг атгаж байгаа хариуцлагатай албаны харуулууд шүү.

И.Чинтогтох

Фото: Ш.Лхамсүрэн

Эх сурвалж “Erdenettoday.mn”