Долоо хоногийн гараг тус бүр өөр өөрийн гэсэн нэртэй, бас өнгөтэй, зурагтай. Ямар сайндаа л монголчууд “төрсөн өдрийн төөрөг” мэднэ, эсвэл өнөөх долоон өдрөө сайн муу хэмээн нэрлэдэг. Тэр бүү хэл зарим тохиолдолд долоон гарагаа дэлхийн бусад үндэстний иргэдээс хэт илүү таньж мэддэг, заримдаа ад үздэг болжээ. Сүүлийн үед архитай тэмцэх нэрийн дор архи ууж, хэл ам дагуулдаг, хэрэг төвөгт орооцолддог нөхдийн толгойтой ярихын оронд амраар нь долоо хоногийн мягмар гарагтай тооцоо бодож хэлмэгдүүлдэг болсоор багагүй хугацаа өнгөрлөө, манай аймагт. Нэг үгээр хэлбэл, долоо хоногийн мягмар гарагт манай аймгийн иргэд архи их уудаг учраас түүнд зориулж аймгийн Засаг дарга захирамж гаргасан. Улаан нүдэн мягмар гарагт Орхон аймгийн хэмжээнд дэлгүүр, бар, мини маркет, бөөний төв гээд бүхий л газарт согтууруулах ундаа, архи, пиво, дарс худалдаалахыг хориглосон. Ийнхүү төрийн харалган бодлогын уршгаар долоо хоногийн мягмар гараг хэлмэгдсэн болж таарах нь. Мягмар гарагт байрны булангийн, хорооллын гудамжны найман нэрийн барааны дэлгүүр үдшийн гялаан буухтай зэрэгцэн хаалгаа хааж, хамаг гэрлээ унтраан түнэр харанхуй нөмөрдөг. Ийм л дүр зураг манай аймагт өнгөтөөр өрнөж байна. Эдийн засгийн хямрал болоод иргэдийнх нь хувьд юун мягмар гарагт архи уух нь бүү хэл элсэн чихэр, ургамлын тос, цагаан будаагаа граммаар авч байхад. Өнөө жилийн “Мартын 8” буюу олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийн өдөр мягмар гарагт тохиолоо. Жилдээ ганц болдог, гэрийн чимэг, эрчүүдийн шүтээн болсон бүсгүйчүүдийн маань эрхийн өдөр энэ удаад гундуухан өнгөрөв. “Эхнэртээ ганц вино авч өгөх гэсэн юм, болохгүй юу” хэмээн уурсах эрийг хараад инээд ч хүрэх шиг. Жилдээ ганц удаа болдог баярыг нь мэдсээр байж, “Мартын 8” хэд дэх өдөр таарсан билээ гээд утасныхаа цаг тооллыг харж байгаад ганц вино авч хойш нь хийж чадаагүй одоо яая гэхэв. Уг нь урд өдөр нь авч далд хийчихээд өнөөдөр баярын ширээн дээрээ гаргасан бол тэр жинхэнэ “гэнэтийн бэлэг” байхсан гээд өнгөрч билээ. Гэтэл нэгэн томоохон худалдааны төвийн согтууруулах ундааны тасаг “Маргааш мягмар гараг. Архи зардаггүй өдөр” гэсэн анхааруулга хадчихсантай таарсан. Өөрөөр хэлбэл, эхнэртэй хайртай юм бол өнөөдөр архи, дарсаа ав л даа гэж уриалан дуудаж байгаа хэрэг. Ядаж байхад энэ удаагийн эмэгтэйчүүдийн баяр олон үйл явдал тохиолоо. Сонгуулийн жил учраас олны танил эрхмүүд гэнэт гарч ирж шагнал урамшил өгч, хүндэтгэлийн арга хэмжээ зохион байгуулаад. Хүүхнүүдэд зориулсан энэ арга хэмжээний эхнийх нь УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү Хүүхдийн ордонд “Одонтой ээжүүдийн уулзалт” зохион байгуулж, энэ үеэр шагналыг бөөндлөө. Мэдээж эрчүүдэд биш, эмэгтэйчүүдэд. Тэрбээр УИХ-ын Өргөдөл гомдлын байнгын хорооны даргаар ажиллаж байсан. Энэ үед нь иргэдээс нэгдүгээрт, хөдөлмөрөө шударгаар үнэлүүлж чадаагүй учраас төр, засгийн одон медалиар шагнуулж өгөөч, хоёрдугаарт эмчилгээнд зориулж мөнгөн тусламж үзүүлээч, гуравдугаарт ажилд оруулж өгөөч хэмээн хүсэлт гаргасан аж. Энэхүү гурван хүсэлтийн эхнийхийг нь биелүүлэх боломж гарсан учраас ийнхүү О.Баасанхүү Мартын 8-ны өдөр Эрдэнэтэд ирж Засгийн газрын шагнал болох салбар яамны тэргүүний ажилтан цол, тэмдгээр 30 гаруй, яамны Жуух бичгээр 10 гаруй хүнийг шагналаа. “Хүсэн хүлээсэн, нүдээ олсон шагнал боллоо” гэж шагнуулагчид баярлаж, бас О.Баасанхүү гишүүнд талархал илэрхийлсэн энэхүү ажиллагаа хоёр цаг гаруй хугацаанд үргэлжилсэн. УИХ-ын гишүүний албан ёсны энэ арга хэмжээний араас БНН-ны дарга Б.Жаргалсайханы “Буян” компанийн охин компани болох “Буян кашмер”-ийнхан “Мянган ээжийг баярлуулах уулзалт”-ыг “Молор-Эрдэнэ” ресторанд зохион байгуулсан ажээ. “Хүрэлцэн ирсэн ээжүүдэд гарын бэлэгтэй” хэмээн зар тараасан юм болов уу, рестораны хоёр давхарт уртаас урт дугаарлалт үүсчээ. Дотор нь юу болж буйг сонирхвол эхний ээлж хоолноосоо гарч ирээгүй, дараагийнх нь дугаарлаж байгаа нь тэр гэнэ. “Буян кашмер” бол ноолуурын үйлдвэр. Тиймээс хүндэтгэлийн арга хэмжээ юм чинь чадвал цадталаа идчих гэсэн ядвал ноолууран ороолттой болчих гэсэн хүмүүсийн дараалал юм болов уу гэх сэтгэгдэл төрснөө нуух юун. Энэ бүхэн бол өнөөх бүхийг “Хориглоно, хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тэд дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх мөнгөөр торгоно, үйл ажиллагааг нь хаана” хэмээхээс өөр ганц олигтой заалтгүй Сонгуулийн тухай хуулийн цоорхой. Зарим нэг дарга нарын аман тайлбараар бол “...сонгуулийн жил эхэлсэн 2016 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хойш бүх нийтийг хамарсан үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно” хэмээж байгаа ч үүнийг сахиулдаг, хяналт тавьдаг байгууллага гэж манай аймагт өнөөдөртөө лав алга. Нэгэнт хүн бүр “өөрөө өөртөө хуульч” болчихсон энэ цагт ингэж хуулийн цоорхойгоор гоожуулж байхаар аймгийн Засаг даргын захирамжаар хэлмэгдсэн “улаан нүдэн” мягмар гарагийг хэлмэгдүүлээд яах юм бэ. Монголчууд бид энгэртээ зүүсэн шагналаа архиар угаадаг, хүндэтгэлийн хүлээн авалт архигүй байвал “үхсэн хойноо” гэдэг учраас хүндэтгэлийн хар идээгээ хэр хэрэглэх вэ гэдгээ бодохын оронд долоо хоногийн мягмар гарагийг ийнхүү хэлмэгдүүлж хөгөө чирээд ч яах юм билээ дээ.