Шинэ оны босгон дээр Орхон аймаг ирэх оны төсвөө баталж байна. Тодруулбал 2024 оны 12-р сарын 31-ний өдөр аймгийн ИТХ-ын ээлжит бус 3-р хуралдаан хуралдаж 2025 оны төсвийг хэлэлцлээ. Хуралдааны үеэр аймгийн Засаг дарга Б.Зоригтбаяртай ирэх оны төсвийн талаар ярилцлаа.

-Ирэх оны төсвийн онцлогийг та юу гэж харж байгаа вэ. Төсөв батлагдсаны дараа хэрэгжүүлэх ажилд аймгийн Засаг дарга, ЗДТГ-ын зүгээс хэрхэн анхаарах вэ. Өмнөх жилүүдийн дамнасан, үр дүнд хүрээгүй олон ажил байдаг л даа?

-Ирэх жилийн 2025 оны төсөв, хөрөнгө оруулалт бол дөрвөн том зүйл дээр тулгуурлаж байгаа. Манай аймаг байгуулагдаад 48 жил болж байна. Инженерийн шугам сүлжээ 48-49 жилийн насжилттай. Иргэдээс хамгийн их ирдэг санал болох эрчим хүч, инженерийн шугам сүлжээн дээр анхаарч төсөвөө боосон. Хоёр ажлын хэсэг яаралтай байгуулж, ажлын хэсгээс инженерүүд, мэргэжлийн байгууллагууд  дүгнэлт гаргаад эрчим хүч дээр 39,9 тэрбум төгрөг, инженерийн шугам сүлжээн дээр 28 тэрбум төгрөг тавьсан. Энэ хөрөнгө оруулалтыг хийснээр  эрчим хүчний уналттай газруудын асуудлыг 2026 он гэхэд бүрэн шийднэ. Айл өрхүүд хүчдэлийн уналтгүй болно. Зохистой хэрэглээгээр хорооллоор нь таслахгүйгээр хэсэгчилсэн газруудад таслах боломжтой болно.

Хоёрдугаарт, инженерийн шугам сүлжээ өнгөрсөн онуудын хөрөнгө оруулалтаас гадна аваарын байдалтай шугамуудад гал дарах хөрөнгө оруулалт хийж байсан бол энэ асуудлыг шийдвэрлэснээр харьцангуй шугамууд асуудалгүй болно гэж тооцоолсон. Өнгөрсөн онд болзошгүй аваарын зардалд 8 орчим тэрбум төгрөгөөр гал дарсан байдлаар зарцуулсан байдаг. Тэгэхээр болзошгүй аваарын зардлаас зарцуулагддаг мөнгө ч багасаад ирээдүйд хэмнэлттэй хөрөнгө оруулалт болно гэж тооцоолж байгаа. Дулаан болон цэвэр усны шугамууд цоорсон учраас айл өрхүүдийн дулааны алдагдал ч багасах байх. Мөн цэвэр усны хангамж ч сайжирна. Түүнчлэн Дулааны цахилгаан станц инженерийн шугам сүлжээгээ өргөтгөөд ирэхээр дулааны станц буюу нийлүүлэгч хангагч байгууллагад үүссэн асуудлыг шийдэх боломжийг төсөвт суулгалаа.

 Гуравдугаарт, эрүүл мэндийн салбарт 7,1 тэрбум төгрөгийг тусгасан. БОЭТ-ийн Төрөх тасгийг олон жил засаагүй ирэх жил бүрэн засна. Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхантай уулзаж, сайдын багцаас хоёр тэрбум төгрөг, орон нутгийн төсвөөс хоёр тэрбум төгрөг суулгаж аймгийн БОЭТ-д MRI аппарат худалдан авна. Ингэснээр даатгалтай иргэд маань MRI шинжилгээ өгөх боломжийг бүрдүүлнэ. Мөн хавдрын тасгийг байгуулахаар Эрүүл мэндийн сайдтай гэрээ байгуулсан. Үүний дагуу хавдрын тасаг байгуулж тоног төхөөрөмжөөр хангах зорилго дэвшүүлж байна. Дөрөвдүгээрт, боловсролын салбарт барилга байгууламж нь олон жилийн насжиллтай, дулаан алдагдал, хэвтээ босоо шугам, паарны асуудал хөндөгдөж байгаа учраас ирэх жил орон нутгийн төсвөөс 4 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийж байна.

Ирэх жилийн төсөвт төлөөлөгчдийн санал, тойргийн асуудлуудыг түр орхиод Орхон аймгийнхаа том асуудлыг баръя гэсэн байр суурьтай төсвөө боогоод хэлэлцэж байна. Эдгээр төсөв батлагдсан тохиолдолд нарийвчилсан ажлын төлөвлөгөөг боловсруулах ёстой. Бүх микрүүдэд газар шорооны ажил эхлэх учраас иргэдэд сурталчилан таниулах, хаана хэзээ зам хаах, аль явган зам, автозамыг хаах зэрэг мэдээллийг мэдээлээд үүний дагуу компаниудад тендерт шалгарсны дараа гэрээ байгуулах үед нь нарийвчилсан төлөвлөгөө танилцуулаад явна. Мөн инженер техникийн ажилтнууд дээр үндэслээд зөвлөх инженерүүдийг сонгон шалгаруулж, зөвлөх үйлчилгээ буюу хяналт тавих асуудлыг судалж байгаа. Эдгээр ажлуудыг хийхээр төлөвлөж байна.

-Таны хувьд эдгээр ажлын үр дүн цогц байдлаар хэзээ гарах боломжтой вэ. Засаг дарга ажлаа аваад хоёр сарын хугацаа өнгөрлөө. Эрдэнэт хотын ирэх дөрвөн жилийн ирээдүйг та ямар байдлаар төсөөлж байна вэ? Таны хэлсэнээр шийдвэрлэж чадаагүй ямар гацсан асуудлууд шийдлээ олж, Эрдэнэтийн иргэдийн өмнө таатай нөхцөл үүснэ гэж үзэж байгаа вэ?

-Эрчим хүчний асуудлыг шийдсэнээр өнөөдөр 1774 аж ахуй нэгж иргэдээс техникийн нөхцөл хүссэн. Үүнийг өгөх боломжгүй. Яагаад гэвэл эрчим хүчний асуудал чадлын дутагдалтай. Орхон аймаг Эрдэнэт хотын  хувьд эрчим хүчний зохистой хүртээмж бага учраас техникийн нөхцөл өгч чадахгүй байгаа. Иймд  эдгээр иргэн, аж ахуй нэгжид техникийн нөхцлийг нь гаргаад өгчихвөл өөрийгөө ажлын байраар хангах, орлогоо нэмэгдүүлэх, эдийн засаг тодорхой хэмжээгээр тэлэх боломжийг бүрдүүлнэ. Цаашид эрчим хүчний уналтгүй болох учраас хотоо бодсон томыг харж, тойргийн асуудлыг нэг жилдээ тэвчих асуудал яригдаж байгаа.

-Тэгэхлээр Орхон аймаг 2025 онд эрүүл мэнд, боловсрол, инженерийн шугам сүлжээ, эрчим хүч дээр дорвитой алхам хийж, олон жил хүлээгдэж байсан асуудлыг цогцоор нь шийднэ гэж харж, ойлгож болох уу?

-Тийм. Бид иргэдээс ирсэн санал хүсэлтийг аль болох багасгахгүй томоор нь авч нэг бүрчлэн арга хэмжээ авах зорилго тавьж байгаа. Тухайлбал, хуучны есөн давхар гэж ярьдаг байрны лифт жил болгон асуудалтай байдаг учраас ирэх жил 3,2 тэрбум төгрөгөөр бүх есөн давхруудын лифтийг шинэчилж, дахин энэ асуудал сөхөгдөхөөргүй хөрөнгө оруулалт хийнэ. Энэ мэтээр тулгамдаж байгаа асуудлуудыг бага багаар шийдээд явна. Тийм боломжуудыг төсөв дээрээ тусгасан байгаа.