МЯГМАР
2025.06.04
ЭРДЭНЭТ
C°/C°
АНУ ДОЛЛАР
3527.07
ЕВРО
3736.58
БНХАУ ЮАНЬ
506.33
ОХУ РУБЛЬ
46.46
БНСУ ВОН
2.67
СУМ ДУНДЫН ОЙН АНГИ МОД ҮРЖҮҮЛГИЙН 11 ХҮЛЭМЖТЭЙ
СУМ ДУНДЫН ОЙН АНГИ МОД ҮРЖҮҮЛГИЙН 11 ХҮЛЭМЖТЭЙ

“Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөр

“Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөрийг амжилттай  хэрэгжүүлэхэд томоохон хувь нэмэр оруулан, хичээнгүй хөдөлмөрлөж яваа Сум дундын ойн сангийн хамт олны ажил үйлс, амжилт ололтыг олж харахаар энэ байгууллага руу  саяхан зүглэж очлоо. Эрдэнэт хотын эргэн тойронд тарьсан ойн зурвас, нэрэмжит төгөлүүдийг хавраас, намрын цэнэг усалгаа хүртэл байнга усалж, нөхөн сэргээж, хортон шавьжтай нь тэмцэж, биднийг хүрээлэн буй ойн шугуй, шинэхэн модод ургах эрүүл, таатай нөхцөл бүрдүүлэхэд байнга хараа хяналт тавьж ажилладаг нь тэдний ажлын онцлог ажээ.

Орхон аймгийн Сум дундын ойн ангийн инженер Ж.Атарсүрэн, мэргэжилтэн Х.Эрдэнэбат нар хамт олныхоо эрхэлдэг ажил үйлсийн талаар ийнхүү хуучиллаа.

Ж.АТАРСҮРЭН: - “Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөрийн хүрээнд Орхон аймгийн Засаг даргын 2021 оны 10 сарын 25-ны өдрийн А/545 тоот захирамжаар манайх 11 хүний орон тоотой ажиллахаар болсон. Үүнээс мод үржүүлгийн газарт 7 хүн ажилладаг. Шинэ ажилтнуудаа ойжуулалтын сургалтанд хамруулаад мэргэшүүлсэн.

Бид мод үржүүлэг, ойн нөхөн сэргээлт, хортон шавьжийн судалгаа хийх, устгах, талбай тусгаарлалт зэрэг олон ажил хийж гүйцэтгэдэг. Манайх 13 ажилтантай. Тарьц суулгацаа жил бүр борлуулаад Орхон аймгийн төсөв бүрдүүлэхэд хувь нэмэр оруулдаг.

Манай байгууллага 3,5 га газартай. 2018 оноос тэнд тарьц суулгацаа бойжуулдаг болсон.  Нийт 11 хүлэмжтэй. Мөн ил талбайд тарилт хийдэг. “Номин” агуулахын чанх урд байрлалтай манай талбайд хавар салхины нөлөө их. Хөрсөө өөрсдөө боловсруулдаг. Энд 20 тонны ус агуулах савтай учраас тэндээс хүлэмжийн усалгаагаа хийдэг.

“Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөн, “Ногоон Эрдэнэт” хөтөлбөрийн хүрээнд манай байгууллага сум дундын ойн мод үржүүлгийн талбайн хэмжээг 80 хувь хүртэл нэмэгдүүлсэн. 2021 оны намар 50 мянга, 2022 онд 330 мянга, 2023 онд 400 гаруй мянган тарьц суулгац ургуулан арчилсан.

Орхон аймагт 14 иргэн, аж ахуйн нэгж мод үржүүлгийн газар ажиллуулдаг. Жил бүрийн хавар намрын тарьц суулгацын үзэсгэлэн худалдааг манайх зохион байгуулдаг юм. Энэ намар 23 хүн тус худалдаан дээр ажиллаж тарьц суулгацаа зарж борлуулсан, Гэхдээ борлуулалт тааруу байсан. Томоохон аж ахуйн нэгжүүд мод үржүүлгийн газартай болсон учраас иргэдийн тарьсан суулгац зарагдахгүй нөхцөл байдал үүсч байна. Тиймээс мод үржүүлгийн аж ахуй эрхлэгчид нэгдээд тарьц суулгацын нөөц бий болгож, төсөл боловсруулан, томоохон байгууллагад хамтдаа нийлүүлэлт хийх нь зөв байх.

Эрдэнэтэд шар хуайс түлхүү ургадаг учраас бид үрийг нь эндээс түүж нөөцөлдөг. Хайлаасны үрийг Хялганатаас түүх боломжтой. Харин нарс, гацуур, шинэс гэх мэт шилмүүст модны үрийг худалдаж авдаг.

Сум дундын ойн анги жил бүрийн намар Жаргалант суманд очиж сургалт зохион байгуулдаг. Энэ үеэр мод тарих заавар зөвлөгөө өгч, нөхөрлөлийн гишүүдэд түймрээс сэргийлэх мэдлэг олгодог юм.  Нөхөрлөлийн гишүүдээс 3 хүн тус суманд мод үржүүлгийн газар байгуулаад ажиллаж байна.

Манайх “Гэр бүлийн ойн төгөл”, “Чимээгүй хот”-ын таримал ойн төгөлд мод тарьсан. Баян-Өндөр хайрханы бэлд байрлалтай “Гэр бүлийн ойн төгөл”-д  2022 оноос эхлэн 9884 мод, бут сөөг тарьсан. Энд иргэд гэр бүлээрээ очиж өөр өөрсдийн дурсгалын мод тарьж төгөл үүсгэх зорилгоор анх тарилт хийсэн. Жил бүрийн хавар, намрын бүх нийтийн мод тарилтаар хүмүүс гэр бүл, найз нөхдөөрөө очиж мод тарьдаг сайхан уламжлал бий болж байгаа. Манай байгууллага тэдгээр модны усалгаа, арчилгаа, нөхөн тарилтыг хариуцан ажилладаг. Энэ төгөлийг тойруулаад 2-3 настай 7000 хайлаас тарьсан. Өөрөөр хэлбэл, энд ургамалан хашлага бий болгосон. Ургамалан хашлага дунд голт бор, монос, буйлс, гүйлс гээд олон төрлийн модыг хүмүүс тарьсан. Энэ жил 120-иод мод нөхөн тарилаа. 

“Чимээгүй хот”-ын төгөлд манайх 4396 мод тарьсан. Энэ оны 10 сард 400-аад бургас тариад усалгаа арчилгааг сайн хийсэн. Дээрх хоёр төгөлийн ургалт 98 хувьтай байна. Чимээгүй хотоос үнэр ялгардаг гэсэн иргэдийн санал хүсэлтийн дагуу тэнд ойн төгөл үүсгэж, хэтдээ ургамалан хөшиг бий болгох холын зорилт тавиад ажиллаж байна.

2022 онд Жаргалант сумын Хөндлөнгийн амны 18 га талбайд Орхон аймгийн “Хөвөнтөн ой” ХХК ойжуулалт хийсэн, бид түүнд хяналт тавиад ажиллаж байгаа. Үүний ургалт 78 хувьтай байна. 2023 онд Японы 100 хувийн хөрөнгө оруулалтаар “Оиско Монголиа” компани Цагаанчулуутын ард 10 га газарт 23 мянган тарьц суулгац тарьж ургууллаа. Манай байгууллага мөн үүнд хяналт тавьдаг.

Энэ жил манайд усалгааны нэг машин нэмэгдэж хоёр машинтай болсон. Хоёр жолооч графикийн дагуу усалгаа хийгээд зогсолтгүй ажиллаж байна. Манай ажилтнууд өвөл улиас, бургасны үр түүж нөөцөлдөг. Мөн 11, 12 сард нарсны үр түүнэ. Түүнийг мод үржүүлгийн газартаа хүргэж хадгалаад дараа нь харандаална гээд их ажил ундардаг.

Сум дундын ойн ангийн мэргэжилтэн Х.ЭРДЭНЭБАТ : -Манайх Ойн тухай хуулийн 18-ын 3-т заагдсан үйл ажиллагааг хэрэгжүүлдэг. Орхон аймгийн Баян-Өндөр, Жаргалант суманд нийт 18531 га ойн талбай байдаг. Бид энэ ойн талбайд хортон, хөнөөлт шавьжийн судалгаа хийж, тэндээс түлшний мод бэлтгэх ямар боломж байгааг судалж тогтоодог. Өөрөөр хэлбэл, хаанаас түлшний мод бэлдэж болохыг судлаад дараа нь талбай тусгаарлалт хийнэ. Ингэснээр тухайн газраас ямар хэмжээний мод бэлдэж түлшинд хэрэглэж болох чиглэлийг тогтоодог. Үүний дагуу сумаас түлээний гоожин буюу мод бэлтгэх эрхийн бичгийг иргэдэд олгодог. Төгсгөлд нь мод бэлтгэх үйл ажиллагаанд бид хяналт тавьдаг. Үүний дагуу орон нутгийн төсөвт тодорхой хэмжээний орлого ордог. 2023 онд 102 га талбайгаас 770 м3 мод бэлтгэх тооцоо гаргаж өгсөн. Үүнээс 600 м3 нь түлшний мод, 170 м3 нь хэрэглээний мод бэлтгэх юм. Жаргалант суманд ой цэвэрлэгээний хүрээнд бага хэмжээний  мод бэлдэнэ. Сүүлийн 3 жилд байгалийн сэргэн ургалт маш сайн байна. Мод өөрөө үр цацаад тэндээсээ сэргэж ургах нь их болсон.

2022 онд манай аймгийн ойн сангийн 14 мянган га талбайд шинэсний шилмүүс хуйлагч хортон тархаж, шилмүүст ойг их хэмжээгээр гэмтээсэн. Энэ үед манай Сум дундын ойн анги Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс 28 сая төгрөг гаргуулаад тэрхүү хортон шавьжийг устгах ажил хийсэн. Нийт 1442 га талбайд устгал хийж ойг сэргээсэн. Йим ажлыг утаат үүргийн химийн 3 багажаар хийдэг. Баян-Өндөр уулыг тойрч, мөн Жаргалант сумын Хонгор морьт, Шувуут, Жаргалантын ам, Хөндлөн, Цагаан хуст, Баруун зүүн булаг, Даршт, Онгоцот зэрэг газруудад устгал хийсэн. Шилмүүс хуйлагч хортон модны ногоон шилмүүсээр хооллодог ба бүх шилмүүсийг хуйлаад модыг улаан болгодог. Түүнийг устгасны дараа 14 хоногт уг модны шилмүүс эргэж ургаад төлжөөд эхэлдэг. Энэ хортон шавьж нэг модыг 2-3 жил давтан хөнөөвөл тухайн мод шууд үхдэг аюултай.

Жаргалант сумын ойд урьдчилан сэргийлэх байдлаар 2023 онд 2750 га талбайд хортон шавьжтай тэмцэх ажил хийсэн. Тухайлбал, “Сайхан ой” компани  улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2000 га талбайд, “Залуу төгөл” компани 750 га талбайд тус тус хортон шавьжтай тэмцэх ажил хийсэн.

Ер нь ойн хортон шавьжийн нүүдэл хааяа болдог. 2017, 2018 онд Эрдэнэтэд Сибирийн хүр эрвээхэйн нүүдэл ирж нэлээн их модыг идэж улаалгахад Улаанбаатараас 3 компани ирж туслалцаа үзүүлэн ойн хортон шавьжийн устгал хийж ойг сэргээсэн юм. Нэгэнт ургасан ой модыг хамгаалах нь хамгийн чухал.  Орон нутгийн жил бүрийн төсөв батлахдаа энэ үйл ажиллагаанд хөрөнгө тусгаж байж ойн хортон шавьжаас бид ангижирч чадна.

Бид жилд хавар намрын давталттайгаар 2 удаа 18531 га талбайдаа хортон шавьжийн тоймчилсон судалгаа хийдэг. Хортон шавьж 3 үе шаттай өсдөг. Эхлээд хүрэнцэр байна. Хүрэнцэр нь эрвээхэй болж нисээд дараа нь өндөгөө цацдаг. Хадны, модны завсар өндөг байна уу, үгүй юу гэдгийг бид хавар, намрын судалгаагаар тогтоодог юм. Намар яваад ирэх хавар хортон шавьж гарах эрсдэл байгаа эсэхийг судлаад тогтоочихвол дараа хавар нь эртхэн тэр өндгийг хусаж цуглуулж устгадаг арга бий. Бид байгаль хамгаалагч нөхөрлөлүүдтэй хамтарч хортон шавьжаас урьдчилан сэргийлэх ажил хийдэг. Нийт 11 нөхөрлөл 7700 га газрыг хариуцан хамгаалдаг. Нөхөрлөлүүд ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэхэд маш том үүрэг гүйцэтгэж байна гэв.

Ж.ОЮУН

0
0
0
0
0
0
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ
АНХААР!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ErdenetNews.mn хариуцлага хүлээхгүй.
зочин1
зочин2
зочин3
зочин4
зочин5
зочин6
“ЯНЗАГА” ЗУСЛАН ЭНЭ ЖИЛ ОЛОН ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖҮҮЛЖ, ХҮҮХДҮҮДЭЭ ХҮЛЭЭН АВНА
ГУДАМЖНЫ ХУДАЛДААЧИД ХОТЫН ТӨВИЙГ ЭЗЭЛЧИХЛЭЭ
“АМГАЛАН ОРШИХУЙ ОРДОН” ЗАМЫН ТРАССТАД ОРЖЭЭ
ЭРДЭНЭТ ХОТЫН ТӨВИЙГ УРД, ХОЙД ХЭСГЭЭР НЬ ХААНА
УИХ-ЫН ЖИЖИГ ТАНХИМ БАЙГУУЛАГДЛАА
ОРОН НУТГИЙН ӨМЧИТ АЖ АХУЙН ГАЗРУУДЫГ ХӨДӨЛГӨЖ ЭХЭЛЛЭЭ
ДАМИРАНГИЙН ОЮУНБАЯР ТЕНДЕРИЙН АЛБЫГ УДИРДАНА
УХААЛАГ ТООЛУУРААР ХАНГАХАД 14 ОРЧИМ ТЭРБУМ ТӨГРӨГ ЗАРЦУУЛНА
СААРАЛ УС ХЭРЭГЛЭЖ ЭХЭЛНЭ
СААРАЛ УС ХЭРЭГЛЭЖ ЭХЭЛНЭ
5-р сар. 12, 2025, 11:47 a.m.
БИОТЕХНОЛОГИЙН ӨРХИЙН ҮЙЛДВЭРЛЭГЧДИЙГ ХӨГЖҮҮЛНЭ
Далд зогсоол байгуулах зураг төсөл боловсруулах
Гэр хорооллын усан хангамжийн системийн өргөтгөл шинэчлэлийн зураг, гидравлик тооцоо төсөв хийх
Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн зүүн хэсгийн гадна тохижилт, инженерийн шугам сүлжээний зураг төсөл боловсруулах
Янзага зусланд иж бүрэн засварлах зураг төсөл боловсруулах
Гэрлэн дохио бүхий авто замын уулзварт хиймэл оюун ухаан суурилсан удирдлагын тоног төхөөрөмж худалдан авах
Нийгмийн салбарын байгууллагуудад тэргэнцэртэй иргэнийг шатаар аюулгүй зорчуулах хэрэгсэл худалдан авах
Ерөнхий боловсролын сургуулиудад шинээр байгуулах хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн хөгжлийг дэмжих танхимд тоног төхөөрөмж худалдан авах
БОЭТ-ийн эрчимт эмчилгээ, мэдээгүйжүүлгийн тасагт тоног төхөөрөмж худалдан авах (Унтуулгын аппарат)
Баян-Өндөр уулын ганц модотын аманд байгалийн усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулах нөхцөл байдал, техникийн судалгааны ажлыг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх
Хавдрын оношилгоо, эмчилгээ, хяналт, сэргэлтийн төвийн засвар хийх
Д.Энхцэцэг: Инженер, нийгмийн салбарын 30 мэргэжлээс сонгон Сүнчон их сургуульд тэтгэлгээр сурах боломжтой
Гэр хорооллын усан хангамжийн системийн өргөтгөл шинэчлэлийн зураг, гидравлик тооцоо төсөв хийх
Баян-Өндөр уулын ганц модотын аманд байгалийн усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулах нөхцөл байдал, техникийн судалгааны ажлыг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх
Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн зүүн хэсгийн гадна тохижилт, инженерийн шугам сүлжээний зураг төсөл боловсруулах
Далд зогсоол байгуулах зураг төсөл боловсруулах
Хавдрын оношилгоо, эмчилгээ, хяналт, сэргэлтийн төвийн засвар хийх
Ерөнхий боловсролын сургуулиудад шинээр байгуулах хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн хөгжлийг дэмжих танхимд тоног төхөөрөмж худалдан авах
Нийгмийн салбарын байгууллагуудад тэргэнцэртэй иргэнийг шатаар аюулгүй зорчуулах хэрэгсэл худалдан авах
БОЭТ-ийн эрчимт эмчилгээ, мэдээгүйжүүлгийн тасагт тоног төхөөрөмж худалдан авах (Унтуулгын аппарат)
Янзага зусланд иж бүрэн засварлах зураг төсөл боловсруулах
Гэрлэн дохио бүхий авто замын уулзварт хиймэл оюун ухаан суурилсан удирдлагын тоног төхөөрөмж худалдан авах
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА ТАТВАР ТӨЛӨГЧИД ЗӨВЛӨН ТУСЛАГЧ АЛБА БАЙНА
35/10 кВ-ын Даваат дэд станцаас тэжээлтэй "ЭБЦТС" ТӨХК-ийн 16, "Эрдэнэт-Ус ДТС"  ОНӨХК-ийн 9 дэд станцын 6/0.4 кВ-ын трансформаторыг 10/0.4 кВ-ын трансформатороор сольж барих ажил
Орхон аймаг. Баян-Өндөр сум. Уурхайчин баг. Уурхайчины гудамжийг А1001 замтай холбосон авто замд их засварын ажил хийх /үлдэгдэл хэсэг/
Баянбулаг баг АТП-409 дэд станцын урд шинээр баригдах айл өрхийн цахилгаан хангамжийн 10 кВ-ын ЦДАШ, 10/0.4 кВ-ын 250 кВА /КТПН/ дэд станц барих ажил
Баянбулаг баг АТП-409 дэд станцын хойно шинээр баригдах айл өрхийн цахилгаан хангамжийн 10 кВ-ын ЦДАШ, 10/0.4 кВ-ын 250 кВА /КТПН/ дэд станц барих ажил
Спорт заалны зураг төсөл боловсруулах /Говил багт/
Орон сууцны 7а хороололд цэцэрлэгийн барилгын зураг төсөл
Эрдэнэ багт байрлах 6/0.4кВ-ын АТП-64 дэд станцын 0.4кВ-ын ЦДАШ-ыг төмөр бетон тулгуур, СИП утсанд шилжүүлэх ажил
35/10 кВ-ын Чингэл дэд станцаас тэжээлтэй "ЭБЦТС" ТӨХК-ийн 17, "Эрдэнэт-Ус ДТС"  ОНӨХК-ийн 11 дэд станцын 6/0.4 кВ-ын трансформаторыг 10/0.4 кВ-ын трансформатороор сольж барих
ХҮҮХДЭД НАРИЙН МЭРГЭЖЛИЙН ҮЗЛЭГ ХИЙЖ ЭХЭЛЛЭЭ
ОРХОН АЙМГИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ ЕСӨН ТОМ ТӨСӨЛТЭЙ ТАНИЛЦАНА УУ
ОРХОН АЙМГИЙН УДИРДЛАГУУДЫГ ОГЦРУУЛНА
ОРХОН АЙМАГ ХӨГЖЛӨӨР ЦОЙЛОХ УУ
Ойн нөөцийг хамгаалах, гэр хорооллын түлшний хэрэглээг бууруулах зорилгоор Орхон аймгийн цахилгаан хангамжийн 10 кВ-ын тойрог схем үүсгэх ажил, 10 кВ-ын хуваарилах байгууламж РП-2-ийг Их залуу багт барих ажил
Их залуу баг үерийн суваг засварл
Чингэл дэд станцын 35/6 кВ-ын 2 ш трансформаторыг 35/10 кВ-ын 2х10 МВА чадалтай трансформатораар сольж барих ажил
ЭРДЭНЭТ ХОТЫН ТӨВИЙГ УРД, ХОЙД ХЭСГЭЭР НЬ ХААНА
Гэр хорооллын усан хангамжийн системийн өргөтгөл шинэчлэлийн зураг, гидравлик тооцоо төсөв хийх
Баян-Өндөр уулын ганц модотын аманд байгалийн усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулах нөхцөл байдал, техникийн судалгааны ажлыг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх
“ЯНЗАГА” ЗУСЛАН ЭНЭ ЖИЛ ОЛОН ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖҮҮЛЖ, ХҮҮХДҮҮДЭЭ ХҮЛЭЭН АВНА
Их залуу, Рашаант багт мэдээлэл холбооны  худаг сувагчлал хийх /1.1 км/,  шилэн кабель татаж орон нутгийн буюу төрийн үйлчилгээний байгууллагуудыг  цахим сүлжээнд холбож барих ажил
Их залуу багт байрлах 6/0.4кВ-ын АТП-528 дэд станцын 0.4кВ-ын ЦДАШ-ыг төмөр бетон тулгуур, СИП утсан шилжүүлж барих ажил
Төрийн архивт шаардлагатай  техник, тоног төхөөрөмжөөр хангаж ажиллах нөхцлийг сайжруулах
35/10 кВ-ын Чингэл дэд станцаас тэжээлтэй "ЭБЦТС" ТӨХК-ийн 17, "Эрдэнэт-Ус ДТС"  ОНӨХК-ийн 11 дэд станцын 6/0.4 кВ-ын трансформаторыг 10/0.4 кВ-ын трансформатороор сольж барих
Уурхайчин баг УДТТ 3-4 дулаан, цэвэр усны шугам шинэчлэх
2500 ХҮНИЙГ АЖЛЫН БАЙРАНД ЗУУЧЛАНА
СКҮҮТЕРТЭЙ ЦАГДАА ХАМГИЙН ХУРДАН
Баянцагаан багт байрлах 6/0.4кВ-ын КТП-245 дэд станцын 0.4кВ-ын ЦДАШ-ыг төмөр бетон тулгуур, СИП утсан шилжүүлж барих ажил
Хавдрын оношилгоо, эмчилгээ, хяналт, сэргэлтийн төвийн засвар хийх