Цахим орчинд бусдын зургийг тавьж “өрөө төл, гэр бүлээс гадуур харилцаатай энэ хүнийг хараач” гэх мэт бүдүүлэг мэдээллүүд хөвөрсөөр байгаа. Ийм зохисгүй байдалд  Зөрчлийн тухай хуулиар буруутай этгээдийг торгож шийтгэх болсон. Орхон аймагт цахим орчинд бусдын нэр хүндийг гутаасан зөрчлийн хэрэг нэмэгдэж байна. Энэ талаар Орхон аймгийн Цагдаагийн газрын Зөрчлийн хэрэг бүртгэх тасгийн байцаагч, цагдаагийн ахмад Е.Чамин-Эрдэнээс тодрууллаа.

-Зөрчлийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр цахим орчинд бусдын нэр хүндэд халдах зөрчлийг хэрхэн шийдвэрлэж байгаа вэ?

-Зөрчлийн тухай хуульд 2021 оны 12-р сарын 17-ны өдөр өөрчлөлт орсон. Энэ нь хуулийн 6-ийн 27-р бүлэгт заасан хүний хувийн мэдээллийг хамгаалах тухай нэмэлт өөрчлөлт юм. Хуулийн дагуу мэдээллийн эзнээс зөвшөөрөл авсан зорилгоор өөрт болон хүний хувийн мэдээллийг ашигласан бол гэж заасан байгаа. Уг заалт өөрөөс нь зөвшөөрөл авсан ч өөр нийтлэлд зургийг нь ашигласан бол энэ зүйл заалтаар шийтгэгдэх юм. Мэдээллийг хүний оролцоогүй цахим хэлбэрээр боловсруулсан бол мэдээллийн эзний эрхийг зөрчиж, хууль зүйн сөрөг үр дагавар үүсгэж болзошгүй нөхцөл бүрдүүлсэн гэсэн зүйл заалт байна. Мэдээллийн эзэн гэдэг нь Хүний хувийн мэдээллийг хамгаалах тухай хуулийн Дөрөвдүгээр бүлэгт мөн заасан. Мэдээллийн эзэн, хүний хувийн мэдээлэл, хүний эмзэг мэдээлэл гэж юу вэ гэдэг бүх тодорхойлолтыг оруулсан байдаг. Хүний эмзэг мэдээллийг хууль бусаар олж авсан, боловсруулсан, бусдад дамжуулсан бол гэсэн гурван зүйл заалтаар өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 17-ноос эхлэн Зөрчлийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэн.

15 ХҮНД 7 САЯ 500 МЯНГАН ТӨГРӨГИЙН ТОРГУУЛЬ НОГДУУЛСАН

-Хуулийн нэмэлт өөрчлөлт хэрэгжиж эхэлснээс хойш аймгийн хэмжээнд хэчнээн хэрэг зөрчил бүртгэгдээд байгаа вэ?

-Энэ хуулийн нэмэлт өөрчлөлт хэрэгжиж эхэлснээр Орхон аймгийн Цагдаагийн газраас 15 хүнд хуулийн зүйл заалтаар 7 сая 500 мянган төгрөгийн торгууль ногдуулсан. Орхон аймгийн хэмжээнд ихэвчлэн фэйсбүүк, Эрдэнэт зар зэрэг олон гишүүнтэй зар дээр хүний хувийн мэдээллийг оруулсан байдаг. Жишээлбэл, энэ хүн надад өртэй, мөнгөө өгөөч гэж тухайн хүний зургийг оруулж нийтлэл тавьчихдаг. Мөн гэр бүлээс гадуур харилцаа үүсгээд, миний гэр бүлийг үймүүлээд байна гээд фэйсбүүк хаяг руу нэвтэрч зургийг нь татаж аваад олон гишүүнтэй группэд тавьж байгаа. Энэ үйлдэл нь хувь хүний нууцын мэдээлэл гэдэг хуулийн зүйл заалтаар тухайн хүнийг хууль зөрчсөн гэж тодорхойлох шууд болон шууд бус боломжтойг хэлнэ. Яагаад гэвэл, иргэн А-гийн зургийг фэйсбүүкт оруулснаараа ямар ч хүн таньж байгаа болохоор дээрх хуулийн заалтаар шийтгэгдэнэ.

-Цахим орчинд хүний нэр хүндэд халдсан талаар цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргаснаар шийдвэрлэж байгаа юу?. Танайхаас цахим орчинд хяналт тавих боломжтой юу?

-Тухайн хүний зургийг оруулаад мэдээлэл тавьсан нөхцөлд шалгалтын явцад ямар нөхцөл байдал тодорхойлогдох вэ гэдгээс шалтгаална. Зөрчлийн тухай хуульд өөрчлөлт орсоноор тэр мэдээлэл нь үнэн ч бай, худлаа ч бай тухайн нийтлэлийг тавьсан хүнд Зөрчлийн тухай хуулиар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500 мянган төгрөгөөр торгох арга хэмжээ авч байгаа.

Орхон аймгийн Цагдаагийн газарт Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орсноос хойш 25 өргөдөл ирсэн. Хүний нэр төртэй холбоотой. Эдгээр өргөдлөөс шалгалтын явцад Хүний хувийн мэдээллийг хамгаалах тухай хуулийг зөрчсөн гэж үзэн 15 хүнд 7 сая 500 мянган төгрөгийн торгууль оногдуулсан. Үлдсэн 10 гаруй өргөдөл энэ хуулийн зүйл заалтад орохгүй, зөрчлийн шинжгүй үйлдэл гэж үзэн хаасан. Мөн Эрдэнэт зар группүүд дээр манайхаас хяналт тавиад тухайн иргэн гомдол гаргаагүй байсан ч шалгадаг. Зарууд дээр тавьсан мэдээллийг баримтжуулж авч байгаа.

-Цахим мэдээлэлд хүүхдийн зургийг эцэг эх, асран хамгаалагчийнх нь зөвшөөрөлгүй оруулж, олон нийтэд дэлгэдэг. Энэ үйлдлийг Зөрчлийн тухай хуулиар шийдэх үү?

-Хүүхдийн зургийг эцэг эх, асран хамгаалагчийнх нь зөвшөөрөлгүй авч тавьсан гэдэг нь мэдээллийн эзнээс хуульд заасан үндэслэлээр анх зөвшөөрөл авсан зорилгоос өөр зорилгоор хүний хувийн мэдээллийг ашигласан бол иргэнийг 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, хуулийн этгээдийг 5000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээгээр торгох заалттай. Зөвшөөрөлгүй авсан зургаа нээлттэй тавьсан үйлдэл дээр манайх шалгаад арга хэмжээ авах үндэслэлтэй. Иймд цахим орчинд таны болон таны хүүхдийн зургийг зөвшөөрөлгүй авч нийтэлсэн байвал иргэн та цагдаагийн байгууллагад хандаж болно.

-Улстөрчид, олны танил хүмүүс хүүхэд, нийгмийн эмзэг бүлгийн давхаргын хүмүүсийн зургийг нэр хүндээ өсгөх зорилгоор цахим орчинд оруулдаг. Уг үйлдлийг хуулийн заалт зөрчсөн гэж үзэх үү?

-Энэ асуудалтай холбоотой гомдол цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдээд шалгалтын ажиллагаа явуулсны эцэст шийдвэрлэнэ. Зөрчлийн тухай хуулийн 6-ийн 27-ын 1 дэх хэсэгт зааснаар тухайн хүний зургийг зөвшөөрөлгүй аваад тавьсан бол энэ хуулийн зүйл заалтаар шийтгэх үндэслэлтэй.

ИРГЭНИЙ ШҮҮХ ЗЭЭЛСЭН МӨНГИЙГ ГАРГУУЛЖ ӨГӨХ БОЛОМЖТОЙ

-Өрөө нэхэж байгаа хүн хохирогч мөртлөө цахим орчинд тухайн зээлдэгч, өр төлөх ёстой хүний зургийг оруулж мэдээлэл бичсэнээрээ хэрэгтэн болчихдог. Ийм нөхцөлд ямар зөвлөгөө өгөх вэ?

-Тухайн хүн нэг хүнээс мөнгөний авлагатай байдаг, өөрийг нь хохироосон хүнийг цахим орчинд өрөө төлөөч гээд мэдээлэл оруулчихдаг. Өрөө нэхээд байгаа хүн хохирогч боловч хуулиа мэдэхгүйгүйгээс цахим орчинд зурагтай нийтлэл оруулснаараа өөрөө Зөрчлийн тухай хуулиар хүний хувийн мэдээлэлд халдсан гэсэн үндэслэлээр торгуулах нөхцөл бий болчихдог. Харин үүний оронд Иргэний шүүх гэдэг байгууллагад хандаад нэхэмжлэлээ бичээд өгөхөд, Иргэний шүүх тухайн хүний зээлсэн мөнгийг гаргуулж өгөх боломжтой. Иймд иргэдийг хуулиа мэдэж, цахим орчинд соёлтой байхыг уриалж байна.

Ярилцсан: М.Мөнх