Өнгөрсөн өвөл Эрдэнэт үйлдвэрийн шилдэг ажилчдын шинэ жилийн баярын цэнгүүний үеэр азтан тодруулж, Турк улсад аялах эрхийн батламж дөрвөн хүн сугалсан юм. Тэд саяхан Туркийн Анталья, Истанбул хотоор долоо хоног аялжээ. Супер азтан, Дулааны цахилгаан станцын дарга Г.Мөнх-Эрдэнэтэй уулзаж аяллын сонин сайхнаас нь хуваалцлаа.
-Сайн явж ирэв үү. Эндээс хэдүүл явсан бэ?
-Шинэ жилийн баяраар гадаадад аялах эрхийн азтанаар тодорсон дөрвөн хүн гэр бүлийн хүний хамт наймуулаа Туркийн аялалд гарсан. Батламж дээр ...гэр бүлийн нэг гишүүний хамт аялах эрх олгов... гэсэн байсан юм. Сэлэнгэ амралт, аялал жуулчлалын цогцолборын дарга И.Жаргалсайхан, Засвар механикийн заводын инженер Казаков, Баяжуулах үйлдвэрийн Өргөх тээвэрлэх хэсгийн инженер Гантулга бид хэд гэргий нартайгаа аяллаа.
-Эхлээд Анталья орсон уу?
-Киргизийн нийслэл Бишкекээр дайраад Туркийн аялал жуулчлалын хот Антальяд ирсэн. Газар дундын тэнгисийн хойд эрэг дээр байрладаг энэ хот 2,5 сая хүн амтай, аялал жуулчлал их хөгжсөн газар. Бид тэнд гурав хоносон. Жуулчдын ихэнх нь оросууд. Анталья хотод ажиллаж, амьдардаг иргэд, худалдаа наймаа, үйлчилгээ эрхэлж буй бүх хүн орос хэлтэй. Тэр нь бидэнд заавал орчуулагч, хөтчийн туслалцаа шаардлагагүй их амар байлаа. Манайхан Солонгос явж ажил хийдэг шиг Оросын бага ястнууд тэнд олноороо ажил хийдэг юм байна.
-Эртний уламжлалт харилцаатай улс л даа.
-Тийм шүү. Хойд талаараа Хар тэнгисээр хиллэдэг. Бид тэнд таван одтой зочид буудалд байрласан. Үйлдвэр маань биднийг өндөр хэмжээнд аялуулсан гэсэн үг. Дотроо олон бассейнтай, ресторан, лонжуудтай, далайн эрэг дээр орой болгон шоу, үзэсгэлэн болно. Тэдгээр нь бүгд үнэгүй. Буудлын таних тэмдэгтэй хүмүүс вино, зайрмаг, ундаа, ус, хоол, хүнс, амттан бүгдийг үнэгүй хэрэглэнэ. Харин массаж, далайн аялал зэрэг ганцаарчилсан үйлчилгээнүүд нь тусдаа үнэлгээтэй. Газрын дундад тэнгисийн далайн усанд шумбалаа. Далай дээгүүр шүхрээр нислээ. Далайн ус бүлээхэн сайхан байна. Банана гээд нарийн урт завин дээр 20-иод хүн суулгаад чирээд давхих юм. Цасны завь шиг юманд хүмүүс суулгаад усны долгио сөрөөд хурдална. Би айгаад суугаагүй.
-Антальяд нүд хужирлах түүхийн үзмэр юу байна?
-2100 жилийн өмнө Ромын эзэнт улсын үед байгуулсан задгай чулуун театрын туурь байна. Сэргээн засварласан задгай театр үнэхээр гайхамшигтай.
-Ази, Европыг дамнан орших Турк улсын газар нутгийн байршил нь өвөрмөц сэтгэгдэл төрүүлэв үү?
-Тэгэлгүй яахав. Хойд талаараа хар тэнгисээр Оросын холбооны улсуудтай, зүүн хойд талаараа Сири, Ирак гээд булангийн орнуудтай холбогддог. Урд талдаа газар дундын тэнгис, хар тэнгисийг холбосон, ердөө нэг км хэрийн өргөнтэй Босфорын хоолой байна. Энэ хоолой Ази, Европыг салгана. Түүнийг үзэх гэж усан онгоцоор хоёр цаг хэртэй аяллаа. Баруун тийш харахаар Европ, зүүн тийш харахаар Ази тив. Газар нутгийн байрлал нь үнэхээр онцгой сэтгэгдэл төрүүлсэн. Европ, Ази, Африкийн орнууд нээлттэй.
-Эртний түүхийн гэрч Истанбул хотод юу үзэв?
-Бид дотоод нислэгээр Истанбулд буусан. 20 сая хүнтэй, түм түжигнэж бум бужигнасан газар байна. Дэлхийн хамгийн том захаар орж үзлээ. Цай, кофе жимсний төрөлжсөн Мессир зах байна. Эртний цайз, хэрэм, сүм, музей олонтой. Сүмд ёсыг даган гутлаа тайлж орж үзлээ.
-Лалын шашинтай болохоор хүүхнүүд нь гэвлүүртэй явна уу?
-Гэвлүүртэй хүүхнүүд байна. Шашнаас гадна нөхөр нь эхнэртээ гэвлүүр зүүлгэх эсэхийг шийддэг гэнэ шүү. Эхнэрээ өөр хүнд харууламгүй бол гэвлүүр зүүлгэнэ. Ер нь эцгийн эрхэт ёс ноёлдог. Тероризмын аюул нүүрэлдэг болохоор том дэлгүүр, үйлчилгээний газар ороход рентген шалгуур, буутай цэрэг, цагдаа байнга байх нь жаахан түгшүүртэй. Монголоос хоёр дахин бага газар нутагт 82 сая хүн хэрүүл шуугиангүй амьдарч байна.
-Хүн зоны харилцаа нь найрсаг тайван юм уу?
-Истанбул дээр үеийн хот болохоор зам харгуй, гудамж нь нарийн, машин тэрэг олонтой, түгжрэл ихтэй. Гэсэн ч хэзээ ч сигналдахгүй, хүмүүс нь тайван, бие биедээ хүндэтгэлтэй. Алтаар баян орон юм уу гэж ойлгосон. Алтан эдлэл тэнд нэг их үнэтэй биш. Монголд нэг грамм алт 90-100 мянган төгрөг байхад тэнд 70 мянга орчим байна. Истанбулд ажиллаж, амьдардаг монгол оюутнууд олон. Нэр хүндтэй монгол эмч нар байдаг тухай ярьж байсан. Долоо хоногийн хугацаанд бүгдийг үзэж амжаагүй ч Турк улсын талаар сайн ойлголттой ирсэн. Эцэст нь хэлэхэд ийм сайхан сугалаа санаачлан зохион байгуулж, бүх зардлыг дааж явуулсан Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ удирдлага, хамт олонд баярласнаа багийн гишүүдийнхээ өмнөөс илэрхийлье.
-Баярлалаа.