Урин дулааны цаг ирж орон нутагт бүтээн байгуулалтын ажил өрнөж эхлэх гэж байна. Хэдийгээр аймаг, орон нутагт овойж оцойсон их хэмжээний хөрөнгө мөнгө байхгүй, өмнөх жилүүдийг бодвол. Гэхдээ хөнжлийнхөө хэрээр хөлөө жийх зарчмыг аймаг, орон нутгийн удирдлага баримталж байгаа. Аймгийн ИТХ-аас баталсан хөрөнгө оруулалтын хүрээнд энэ жил орон нутагт бүтээн байгуулалтын ажил өрнүүлнэ. Энэ сэдвээр аймгийн Засаг дарга Д.Батлуттай уулзаж ярилцлаа. -Аймгийн Засаг даргын шуурхай дээр та энэ жилийн бүтээн байгуулалтын ажил эхэлснийг мэдэгдсэн. Өнгөрсөн дөрвөн жилтэй харьцуулахад аймгийн Засаг даргын хувьд гартаа атгаж байгаа мөнгө хөрөнгө нь бага байна. Гэсэн ч энэ мөнгөндөө багтаж тийм том бүтээн байгуулалтыг чанартай хийнэ гэж та дуугарсан. Энэ талаар яриагаа эхлэх үү? -Тийм ээ, өмнөх засгийн үед манай аймагт 70-80 тэрбум төгрөгийг бүтээн байгуулалтад зарцуулж байлаа. Энэ бол их мөнгө шүү. Энэ жил, өнгөрсөн онд ч  10 гаруйхан тэрбум төгрөгийн хөрөнгө батлагдсан. Гэхдээ бид хөрөнгө мөнгө нь бага байна гээд чамлаад суух биш харин ч татвар төлөгчдийнхөө хөрөнгөөр чанартай боломжийн бүтээн байгуулалт хийхээр ажиллаж байна. -Гэхдээ та бүхний хувьд энэ удаад арай л өөр арга барилаар ажиллаж байна гэж ойлгож болох уу. Өмнө нь бүтээн байгуулалтыг дарга нарын саналын дагуу тэдний хүсэл таалалд нийцүүлэн хийж байсан. Өнгөрсөн жил ч энэ онд ч та бүхэн Баян-Өндөр, Жаргалант сумаараа дамжуулан иргэдийнхээ саналыг авч бүтээн байгуулалтын ажилдаа бодитой тусгасан гэж ойлгож байгаа. Эндээс харвал энэ оны бүтээн байгуулалт иргэдийн саналын дагуу явагдаж байгаа гэж ойлгож болох уу? -Яг үнэн. Бид Баян-Өндөр, Жаргалант сумын баг, анхан шатны нэгжээрээ дамжуулан иргэдийнхээ саналыг авсан. Мөн ажил авсанаас хойш би хоёр удаа 14 хоногийн хугацаатай иргэдтэйгээ уулзсан. Энэ үеэрээ тэднийхээ саналыг авсан. Иймээс энэ оны бүтээн байгуулалтад иргэдийн санал илүүтэй туссан гэж хэлж болно. Та сая өөрөө ч хэлсэн, хэвлэл мэдээллийн төлөөллийн хувьд ч харж, мэдэж байгаа. Өмнөх нөхдүүд их мөнгөөр ажил хийхдээ иргэдийнхээ саналыг авах тал дээр учир дутагдалтай байсан. Дарга нарын санал, тэдний санаалчлага илүү байсан гэж таны хэлсэнтэй санал нэг байна. Бидний хувьд иргэдийнхээ ая тухтай амьдралын төлөө хийх ажлыг өөрсдийнх нь саналд тулгаарлан хийвэл хэн нэг хүн хардаад буруугаар яриад байх нь бага гэж харсан. Энэ оны бүтээн байгуулалтад төр, иргэнийхээ хамт хяналт тавина. Мэдээж мэргэжлийн байгууллагууд, төрийн зүгээс хийх ажлынхаа хүрээнд тодорхой хэмжээнд хяналтаа тавиад явна. -Зарим нэг хүний хувьд хавар нүх ухаад шав тавьдаг. Намар байшин босохлоор дарга нар ирээд тууз хайчлахаар бүтээн байгуулалт хийж байна гэж харах гээд байдаг. Гэтэл үүн дунд иргэдийн оролцоо, хяналт байдаг гэдгийг л энэ жил илүү харуулах гээд байна уу? -Харуулна. Өнөөдөр тавдугаар сарын 10-н болчихлоо. Энэ сарын эцэс гэхэд аймгийн хэмжээнд энэ онд хийгдэх бүтээн байгуулалтын ажлын тендэрийг зарлаж дуусах үүргийг нэлээн эрт өгсөн. Ийм үүрэг даалгавар өгөхгүй бол болохгүй байна. Манай улсын цаг уур  өөрийн гэсэн онцлогтой. Намар эрт хүйтэрдэг, хавар мөд дулаардаггүй. Ажил хийх хугацаа нь бараг л зуны гурван сар. Энэ үедээ тендэр шалгаруулалтаа хүлээгээд сууж байж болохгүй. Тиймээс л би нэгэнт аймгийн ИТХ-аас баталсан хөрөнгө мөнгөний дагуу хийгдэх бүтээн байгуулалтын ажлын зураг төсвийг гаргаж хууль дүрмийнх нь дагуу тендэрийн ажлыг нь зохион байгуулж ажлаа эхлэхийг үүрэг болгосон. -Манай аймгийн хувьд аймгийн Худалдан авах ажиллагааны газраас зарласан тендэр хэл ам татлах нь харьцангуй бага. Үүнээс болоод ажил эхлэхгүй байгаа тохиолдол бараг гардаггүй. Нөгөөтэйгүүр Худалдан авах ажиллагаа илүү цахимжсан болохоор хөндлөнгийн оролцоо бараг байдаггүй. Гэхдээ л нийгэм хардаж сэрддэг. Энэ тал дээр та юу гэх вэ? -Тендэрийн тухай хууль, Шилэн дансны тухай хууль харин ч манай аймагт илүү хэрэгжиж байгаа болов уу. Аймгийн Худалдан авах ажиллагааны тасгаас зохион байгуулж байгаа тендэрүүд цаг хугацаандаа явагддаг. Ажил гүйцэтгэхээр шалгарсан компанийн тухай мэдээллээс эхлээд гүйцэтгэлийн санхүүжилтүүдэд гарсан хөрөнгө, мөнгөний тухай мэдээлэл Шилэн дансанд ороод үзэхэд байгаа. Нэгэнт л эхний санхүүжилтээ хуваарийн дагуу авсан бол ажил явах ёстой. Төр ч гэрээний үүргээ биелүүлэх үүрэгтэй гэсэн зарчмаар ажиллаж байгаа. Нэг талдаа мэргэжлийн өндөр чадвартай баг хамт олон энэ ажлыг зохион байгуулдаг. Нөгөө талдаа хуулинд заагаад, тусгаад өгчихсөн зүйлээс илүүг бид тэднээс шаардах эрхгүй л дээ. Тэгээд ч төрийн мөнгө гэж байдаггүй. Татвар төлөгчдийн мөнгө гэж байдаг шүү гэж манайхан хэлэх дуртай. Ийм зарчмын дагуу манай Худалдан авах ажиллагааныхан ажиллаж байгаа гэж би итгэдэг.Тэр чанараараа манай Худалдан авахынхан улсад удаа дараа тэргүүн, дэд байруудад ажлаараа шалгарч байсан. -Худалдан авах ажиллагаа буюу тендэр зарлагдаад нэг компани шалгараад ажил дуусахгүй. Тэд барилгаа, байшингаа, замаа тавина. Хяналт тавих тал дээр та арай өөр шаардлага тавьж байсан. Тэр нь иргэдийн оролцоо. Үүнийгээ арай тодруулахгүй юу? -Худалдан авах ажиллагаа буюу тендэр зарлагдсан ч энэ албаныхан тухайн ажилдаа өөрсдийн зүгээс ажлын явц, гүйцэтгэлд хяналт тавьж байгаа. Нөгөө талаас төрийн хяналт гэж бий. Үүнийг аймаг, орон нутгийн нэрийн өмнөөс Хот байгуулалт, барилга захиалагчийн албаны инженерүүд хийдэг. Дээр нь бидний хувьд иргэдийн оролцоог илүүтэй үзэж байгаа. Тухайн баг, гудамж, байрных нь гадаа хийж байгаа бүтээн байгуулалтад иргэд хяналт тавьж байх ёстой. Иргэд хяналт тавьж байна гээд тухайн компанийн ажлыг хийлгэхгүй очоод эсэргүүцэхийг хэлж байгаа юм биш. Багтайгаа, сумтайгаа хамтраад мэргэжлийн байгууллагатай нь нийлээд хамтарсан хэлбэрээр ажиллаж хяналт тавина. Байшин, гудамжинд нь хийгдсэн тэрхүү тоглоомын талбай, ухаалаг худаг эргээд тэр баг, багийн иргэдийн өмч болж үлдэнэ. Иймээс бүтээн байгуулалтын ажилд иргэдийг эхнээс нь оролцуулж, тодорхой хэмжээнд хяналт тавиулж дараа нь өөрсдийнх нь мэдэлд өгнө. Ингэснээр иргэдийн хувьд өөрсдийн оролцоотой хийгдсэн ажилдаа эзний ёсоор хандах болов уу. -Бүтээн байгуулалтын ажил хавар эрт эхэллээ. Намар тэр хэрээрээ эртхэн дуусах байх. Явцад нь хяналт тавина. Улсын комисс хүлээж авахад асуудал үүсэхгүй нэмээд хэлэхэд он дамжсан олон ажилтай үлдэхгүй гэж л одооноос “яс үзэж” байна гэж ойлгож болох уу? -Болно оо, хэвлэл мэдээллийнхэн та бүхэн өдөр бүр л бүтээн байгуулалтуудын талаар харж байдаг. Энэ талаарх мэдээлэл нь ч та бүхэнд илүү ойр байх л даа. Намар би эхлээд дэд бүтэцийн асуудал хариуцсан орлогчоо явуулж энэ онд хийгдсэн бүтээн байгуулалтын 150 шахам ажлуудтай нэгбүрчлэн танилцуулна. Хэвлэлийнхэн та бүхэн хамт яваарай. Дараа нь улсын комисс хүлээж авахаас өмнө би өөрөө зарим нэг ажилтай шууд очиж танилцана. Та бүхэн ч явах байх. Иргэдийн оролцоог ч хамруулна. Дээврийн засвар, явган хүний зам, хүүхдийн тоглоомын талбай гээд ажлууд араасаа хэл ам их дагуулдаг. Байгаль, цаг уурын нөхцлөөс шалтгаалдаг зүйл бий. Гэхдээ л ямар ч байсан энэ оны бүтээн байгуулалт өмнөхөөсөө илүүтэй байх ёстой гэдэг миний шаардлага хэвээрээ л байх болно.[sgmb id="1"]